จะเป็นยังไงถ้า AI มีความรู้สึกเหมือนมนุษย์?

ปัญญาประดิษฐ์พัฒนาไปไกลมากในช่วงหลายปีที่ผ่านมา จากที่เคยเป็นแค่โปรแกรมพื้นฐาน จนตอนนี้ทำอะไรที่เราเคยคิดว่ามีแต่คนเท่านั้นที่ทำได้ แต่ลองคิดดูว่า ถ้า AI ไม่ได้แค่คิดเป็น แต่มีความรู้สึกเหมือนคนด้วยล่ะ? เราจะสร้างเครื่องจักรที่มีอารมณ์ได้จริงๆ หรือ? มาดูกันว่าเรื่องนี้น่าสนใจยังไง มีความเป็นไปได้แค่ไหน มีความท้าทายอะไรบ้าง และจะส่งผลกระทบอะไรตามมา

“ความรู้สึก” มีความหมายต่อ AI ยังไง?

การทำความเข้าใจแนวคิดเรื่อง AI ที่มีอารมณ์ความรู้สึก เราจำเป็นต้องนิยามความหมายของคำว่า "รู้สึก" ให้ชัดเจนก่อน มนุษย์รับรู้อารมณ์ผ่านปฏิกิริยาเคมีในสมอง ซึ่งถูกหล่อหลอมจากประสบการณ์ในอดีต ความคิด และสภาพแวดล้อม ในขณะที่ AI อาศัยโค้ด อัลกอริทึม และโมเดล Machine Learning

หาก AI จะรู้สึกเหมือนมนุษย์ได้ มันจำเป็นต้องจำลองการตอบสนองทางอารมณ์ได้อย่างน่าเชื่อถือ ซึ่งไม่ได้หมายความว่ามันจะ "รู้สึก" เหมือนมนุษย์ แต่อาจจำลองอารมณ์ต่างๆ เช่น ความเห็นอกเห็นใจ ความเศร้า หรือความสุขได้ โดยอาศัยข้อมูลและพฤติกรรมที่เรียนรู้มา

การจำลองและการรับรู้อารมณ์

ปัจจุบัน AI สามารถเลียนแบบการตอบสนองทางอารมณ์ผ่านการประมวลผลภาษาธรรมชาติ (NLP) การวิเคราะห์ความรู้สึก และการทำความเข้าใจบริบท เครื่องมือเหล่านี้ช่วยให้ AI วิเคราะห์ข้อความ น้ำเสียง และบริบทเพื่อสร้างการตอบสนองที่ดูเหมือนมีความรู้สึกร่วม อย่างไรก็ตาม การจำลองนี้แตกต่างจากการมีประสบการณ์ทางอารมณ์จริงๆ อย่างสิ้นเชิง

ตัวอย่างเช่น:

• แชทบอท สามารถแสดงความเห็นอกเห็นใจระหว่างการให้บริการลูกค้าด้วยประโยคเช่น "ฉันเข้าใจว่าคุณต้องรู้สึกหงุดหงิดมากแค่ไหน" เมื่อผู้ใช้แสดงความไม่พอใจ การตอบสนองเหล่านี้ถูกออกแบบมาเพื่อปลอบประโลมผู้ใช้ แต่ตัวแชทบอทเองไม่ได้รู้สึกห่วงใยจริงๆ
• ผู้ช่วยเสียง อย่าง Siri หรือ Alexa สามารถปรับน้ำเสียงให้ฟังดูร่าเริงเมื่อแจ้งข่าวดี เช่น สภาพอากาศที่แจ่มใส หรือแสดงความเสียใจเมื่อไม่เข้าใจคำสั่ง

ความสามารถเหล่านี้ถูกโปรแกรมผ่านชุดข้อมูลและโมเดลที่ทำนายการตอบสนองที่เหมาะสมที่สุดสำหรับสถานการณ์ต่างๆ โดยอาศัยกฎที่กำหนดไว้ล่วงหน้า การเรียนรู้ของเครื่อง และความเข้าใจรูปแบบภาษามนุษย์ แทนที่จะเป็นประสบการณ์ทางอารมณ์ที่แท้จริง

เติมเต็มช่องว่างด้วย AI สมัยใหม่

เทคโนโลยีใหม่ๆ พวก generative AI และระบบเลียนแบบสมองคนอย่างโครงข่ายประสาทเทียม (Neural networks) กำลังพัฒนาไปไกลกว่าที่เคยเป็น ถ้าเอา AI มาฝึกด้วยข้อมูลพฤติกรรมคนจริงๆ AI อาจจะตอบโต้เหมือนคนมากขึ้น เข้าใจอารมณ์ละเอียดอ่อนได้ดีขึ้น แต่ถ้าจะให้มี "ความรู้สึก" จริงๆ คงต้องรอให้มีการค้นพบวิธีสร้างคอมพิวเตอร์ที่ทำงานเหมือนสมองคนก่อน

AI ที่เข้าใจความรู้สึกจะดียังไง

ถ้า AI เลียนแบบอารมณ์คนได้ มันจะเปิดทางให้เกิดนวัตกรรมใหม่ๆ เยอะมาก ลองดูว่ามันจะเปลี่ยนอะไรได้บ้าง:

ทำให้ลูกค้าประทับใจมากขึ้น

AI ที่เข้าใจความรู้สึกจะช่วยดูแลลูกค้าได้ดีขึ้น:

• ด้านสุขภาพ: AI อาจเป็นเพื่อนคุยที่ช่วยให้กำลังใจคนที่มีปัญหาสุขภาพจิตได้ ด้วยการรับฟังอย่างและตอบสนองอย่างเข้าอกเข้าใจมนุษย์มากขึ้น 
• ด้านการขาย: ผู้ช่วยช็อปปิ้งจะรู้ว่าลูกค้ากำลังหงุดหงิดหรือตื่นเต้น แล้วแนะนำของได้ถูกใจมากขึ้น ตรงตามสภาพอารมณ์ของลูกค้าในขณะนั้น

เปลี่ยนวงการศึกษา

AI ที่อ่านอารมณ์ของผู้เรียนได้ก็จะสามารถปรับแต่งบทเรียนให้เข้ากับอารมณ์เด็ก ทำให้เด็กอยากเรียนมากขึ้น รวมถึงมีความสามารถในการเรียนรู้ที่ดีขึ้น เช่น ถ้า AI ติวเตอร์เห็นว่าเด็กกำลังท้อ ก็อาจชวนพัก อธิบายใหม่แบบง่ายๆ หรือชวนเล่นเกมที่เกี่ยวข้องกับเนื้อหาการเรียน 

ทำงานร่วมกับคนได้ดีขึ้น

ในออฟฟิศ AI ที่เข้าใจความรู้สึกจะช่วยให้ทำงานเป็นทีมได้ดีขึ้น เพราะมันเข้าใจอารมณ์คนตอนประชุม คอยให้กำลังใจ หรือช่วยเคลียร์ตอนมีปัญหากันได้

ความท้าทายที่ต้องระวังของ AI ที่มีอารมณ์ ความรู้สึก

แม้ว่าแนวคิดเรื่อง AI ที่มีความรู้สึกเหมือนคนจะน่าตื่นเต้น แต่มันก็มาพร้อมความท้าทายหลายด้าน ทั้งเรื่องจริยธรรม เทคนิค และผลกระทบต่อสังคม:

• การชักจูงและการหลอกลวง: ถ้า AI เลียนแบบอารมณ์ได้เก่งขึ้น มันอาจถูกใช้ในทางที่ผิด เช่น สร้างความสนิทสนมปลอมๆ เพื่อหลอกขายของ หรือสร้างคลิปดีพเฟคที่ทำให้คนเชื่อว่าเป็นของจริง นอกจากนี้ยังอาจถูกใช้สร้างแชทบอทที่เข้าใจจุดอ่อนทางอารมณ์ของคน จนทำให้คนหลงเชื่อและตกเป็นเหยื่อการหลอกลวงได้ง่าย
• ความเป็นส่วนตัวและการละเมิด: AI จะต้องเก็บข้อมูลส่วนตัวเยอะมาก ทั้งการแสดงออกทางสีหน้า ท่าทาง น้ำเสียง พฤติกรรมประจำวัน หรือแม้แต่บทสนทนาส่วนตัว เพื่อที่จะเข้าใจอารมณ์คนได้ลึกซึ้ง ซึ่งข้อมูลพวกนี้อาจรั่วไหล ถูกแฮก หรือถูกนำไปใช้ในทางที่ผิด เช่น วิเคราะห์จุดอ่อนทางอารมณ์เพื่อหาประโยชน์จากคน

อุปสรรคทางเทคนิคที่ท้าทาย

การจะสร้าง AI ให้เข้าใจอารมณ์ได้จริงๆ ไม่ใช่เรื่องง่าย เพราะต้องใช้:

• ข้อมูลมหาศาลจากคนหลากหลายเชื้อชาติ วัฒนธรรม และภูมิหลัง
• พลังการประมวลผลสูงมากเพื่อวิเคราะห์ความซับซ้อนของอารมณ์แต่ละแบบ
• ความเข้าใจลึกซึ้งว่าวัฒนธรรมต่างๆ แสดงอารมณ์ต่างกันยังไง
• การจำลองกลไกทางชีววิทยาที่ซับซ้อนในสมอง
• การทำความเข้าใจว่าประสบการณ์และความทรงจำส่งผลต่ออารมณ์ยังไง

ผลกระทบต่อสังคมที่น่ากังวล

สังคมต้องเผชิญคำถามใหญ่ๆ หลายข้อ:

• เราจะไว้ใจให้ AI ที่มีอารมณ์ดูแลผู้ป่วย เด็ก หรือคนชราได้จริงๆ หรือ?
• ถ้า AI แสดงความเห็นอกเห็นใจได้สมจริงมาก คนจะผูกพันกับ AI มากเกินไปไหม?
• เราจะรู้ได้ยังไงว่า AI แสดงอารมณ์จริงๆ หรือแค่เลียนแบบเพื่อหลอกเรา?
• ถ้า AI มีอารมณ์ เราควรให้สิทธิหรือความรับผิดชอบทางกฎหมายกับมันแค่ไหน?
• สังคมจะเปลี่ยนไปยังไงถ้าคนเริ่มสนิทสนมกับ AI มากกว่าคนด้วยกันเอง?

ประเด็นเหล่านี้ต้องการการถกเถียงและวางกฎเกณฑ์ที่ชัดเจน ก่อนที่เทคโนโลยีจะพัฒนาไปไกลเกินกว่าจะควบคุมได้

AI จะแทนที่อารมณ์มนุษย์ได้ไหม? 

แม้เทคโนโลยีจะก้าวหน้า แต่ AI คงไม่มีทางเลียนแบบความลึกซึ้งและความซับซ้อนของอารมณ์มนุษย์ได้ทั้งหมด อารมณ์คนไม่ใช่แค่การตอบสนอง แต่มันเชื่อมโยงกับจิตสำนึก ความทรงจำ และความเป็นตัวตน AI อาจจำลองอารมณ์ได้ แต่มันไม่มีทางมีประสบการณ์ชีวิตที่หล่อหลอมความรู้สึกแบบคนจริงๆ

อนาคตของ AI ที่มีอารมณ์ 

ขณะที่ AI พัฒนาไปเรื่อยๆ ความฉลาดทางอารมณ์จะเป็นส่วนสำคัญ หลายบริษัทกำลังหาทางทำให้ AI เข้าถึงได้ง่ายและเป็นธรรมชาติมากขึ้น แต่ต้องหาจุดสมดุลระหว่างประโยชน์ใช้สอยกับจริยธรรมให้ดี

สรุป

คำถามที่ว่า AI จะรู้สึกเหมือนคนได้ไหม ไม่ใช่แค่เรื่องเทคโนโลยี แต่มันเกี่ยวกับการนิยามว่าอารมณ์และความเป็นมนุษย์คืออะไร AI ที่เข้าใจความรู้สึกอาจช่วยชีวิตเราได้หลายอย่าง แต่ก็มีความท้าทายที่ต้องจัดการ

ขณะที่เราก้าวเข้าใกล้อนาคตที่เครื่องจักรอาจเลียนแบบอารมณ์คนได้ เราต้องคิดให้รอบคอบ คำนึงถึงจริยธรรม และต้องอาศัยความร่วมมือระหว่างคนทำเทคโนโลยีกับสังคม คำถามคือ: เราพร้อมจะอยู่ร่วมกับเครื่องจักรที่อาจ "รู้สึก" ได้หรือยัง?

ทาง Amity Solutions ก็มีบริการ Generative AI  ที่ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการดำเนินงานเช่นกัน ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญของเราได้ที่นี่ 

‍